Czy warto poświęcać cały artykuł samym zestawieniom? Moim zdaniem nawet trzeba, gdyż całościowe poznanie możliwości zestawień może znacząco poprawić produktywność i koordynację powstającego modelu.
Litera „I” w słowie BIM oznacza information, a właśnie zestawienia są kluczem otwierającym drzwi do skarbca informacji gromadzonych przez program. Pozwalają nimi zarządzać, a także na bieżąco je analizują, ułatwiając kontrolę nad projektem.
Zestawienia przedstawiają tę samą bazę danych projektowanego budynku co rzuty, przekroje, elewacje, widoki 3D itd. Robią to jednak inaczej – w postaci tabelarycznej, ale można powiedzieć, że również są widokami. I tak traktuje je Przeglądarka projektu, gdzie mają swoją odrębną kategorię [rys. 1].
Dostęp do zestawień jest uproszczony, ponieważ są one niezależne od sposobu konfiguracji przeglądarki i projektant ma je zawsze „pod ręką”. Odpowiednio zdefiniowane i zapisane w szablonie projektowym nie wymagają naszej ingerencji. Każdy kolejny projekt oparty o ten sam szablon będzie zawierał skonfigurowane tabele zestawcze, które w trakcie modelowania będą się automatycznie uzupełniały elementami spełniającymi określone kryteria.
W Revicie® można zestawić praktycznie wszystkie kategorie obiektów płaskich i 3D, które zostały umieszczone w modelu. W zależności od tego, co chcemy zestawiać, mamy do dyspozycji kilka typów zestawień (patrz tab. 1), z których część jest przeznaczona wyłącznie dla określonej branży i uwzględnia jej specyfikę. Większość jest jednak uniwersalna.
Bez względu na typ, wszystkie zestawienia mają jedną wspólną cechę: są tabelami, które wyświetlają wartości określonych parametrów przypisanych do wybranej kategorii obiektów (np. okna, drzwi, ściany, stropy) w sposób uporządkowany, określony przez użytkownika.
Parametrami mogą być zarówno informacje o wymiarach (długość, szerokość, wysokość, powierzchnia, objętość), jak i metadane pełniące głównie funkcję informacyjną, opisową np.: cena, producent, model, informacje materiałowe itd.
Parametry „użytkownika”
Mimo że lista dostępnych parametrów jest rozbudowana, bardzo często (prawie zawsze!) zdarza się, że nie jest jednak wystarczająca i pojawia się konieczność dodania nowego, własnego parametru, który pozwoli na wprowadzenie dodatkowych informacji do zestawienia, a co za tym idzie, do obiektów. Nieważne czy dokonamy tego za pomocą narzędzia Parametry projektu, czy poprzez dodanie parametru z poziomu zestawienia, efekt będzie ten sam – możliwość uzupełnienia bazy projektu o własne dane. Pokazuje to istotną cechę Revita®: lista parametrów, informacji opisujących model jest nieskończona i w pełni otwarta do edycji projektanta. To stwarza olbrzymie możliwości analizy danych projektowych, ich zgodności z założeniami i wytycznymi.
Obliczona wartość
Wyobraźmy sobie przykładową sytuację: chcielibyśmy obliczyć, ile palet materiałów ściennych, jakie wybrano w projekcie, powinien zamówić inwestor w hurtowni. W zestawieniu program automatycznie zlicza metry kwadratowe ścian zbudowanych z wybranego materiału. Jeżeli zestawienie uzupełnimy o parametr z informacją o ilości materiału na jednej palecie, to tworząc parametr obliczeniowy jako iloraz sumarycznej powierzchni ścian i pojemności jednej palety, otrzymamy oczekiwany wynik. W dalszej kolejności rozbudowując listę o parametr ceny, obliczymy koszty itd. Warto wiedzieć, że działania można wykonywać tylko na parametrach uwzględnionych w zestawieniu.
Funkcjonalność ta działa bardzo podobnie jak arkusz kalkulacyjny, jednak odnosi się bezpośrednio do modelu projektowanego budynku i żyje wraz z nim. Jeżeli model jest modyfikowany, zestawienie również jest aktualizowane automatycznie, co sprawia, że w każdym momencie procesu projektowego mamy do czynienia z aktualnymi danymi.
Tworząc tzw. Obliczoną wartość, poza podstawowymi działaniami matematycznymi, możemy skorzystać z instrukcji warunkowych takich, jak: If, If-And, If-Or. Pełna lista działań i instrukcji, które można wykorzystać we wzorach (formułach) oraz ich składnia, którą Revit® rozumie i akceptuje, znajduje się w Pomocy programu. Jest to swojego rodzaju słownik, który warto wydrukować i mieć zawsze pod ręką, zwłaszcza, że te same działania i formuły mają zastosowanie w Edytorze rodzin [rys. 2].
Parametry obliczeniowe dają ogromne możliwości, jednak aby z nich swobodnie korzystać, należy pamiętać, że podczas obliczeń Revit® bierze pod uwagę jednostki, które są przypisane do poszczególnych parametrów. Dobierając więc typ parametru wynikowego, musimy się upewnić, że jednostka do niego przypisana będzie zgodna z wynikiem działania na jednostkach parametrów składowych.
Po wykonaniu obliczeń dane z zestawienia można wyeksportować np. do pliku CSV, a następnie zaimportować do dowolnego arkusza kalkulacyjnego.
Formatowanie warunkowe
Bezpośrednią kontynuacją zagadnienia parametrów obliczeniowych jest formatowanie warunkowe zestawień (Conditional Format).
Funkcjonalność, którą można nazwać „revitowym stróżem”, pełni rolę typowo analityczną, tzn. sprawdza zgodność poszczególnych wartości wybranych parametrów z samodzielnie zdefiniowanymi kryteriami. Wszelkie odstępstwa od narzuconej przez nas normy komunikowane są kolorystycznie w tabeli, dzięki czemu na bieżąco wiemy, na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę.
Najciekawsze jest to, że w zakresie definiowania warunków mamy pełną dowolność. Zasadę działania narzędzia obrazuje przykładowy zrzut ekranu [rys. 3]. Celem jest tu „namierzenie” pomieszczeń, które nie są wynajęte (wartość dla parametru najemca nie została wprowadzona). Po zdefiniowaniu reguły wyraźnie widać, że odpowiednie komórki w zestawieniu zostały podświetlone na czerwono i to właśnie w tym kierunku powinna być skierowana nasza uwaga.
Lokalizacja obiektów w modelu
Pojawia się w tym miejscu pytanie: jak zlokalizować obiekty w modelu, aby wyeliminować, naprawić wykrytą niezgodność? Otóż mamy do tego dedykowane narzędzie. Po zaznaczeniu w zestawieniu pokolorowanej komórki, na pasku narzędzi pojawia się ikona Podświetl w modelu, która powoduje natychmiastową lokalizację obiektu. Program wyświetli widoki, w których dany element jest widoczny i dzięki temu umożliwi wprowadzenie odpowiednich modyfikacji, które oczywiście zostaną odzwierciedlone w zestawieniu.
Zestawienie kluczy
Mało popularnym rodzajem zestawień, a dającym bardzo ciekawe możliwości, jest Zestawienie kluczy (Key Schedule), będące świetnym uzupełnieniem zestawienia komponentów. Ten typ zestawień pomaga zautomatyzować proces wypełniania wielu komórek należących do różnych kolumn jednocześnie. Na czym ta operacja polega?
Zestawienie komponentów pełni rolę zestawienia głównego, do którego podpinane jest zestawienie kluczy – jako dodatkowa, „wewnętrzna” baza danych, którą można własnoręcznie rozbudowywać i podpinać do zestawień komponentów. Żeby to jednak było możliwe, Zestawienie kluczy musi spełniać jeden warunek: wybrana kategoria obiektów powinna być taka sama, jak dla zestawienia głównego.
W przeciwieństwie do zestawienia komponentów, to my tworzymy zestawienie kluczy od początku do końca. Nic nie uzupełnia się automatycznie. Wszystkie dane do zestawienia kluczy wprowadzamy „ręcznie”. Przykład zestawienia kluczy zawierający różne standardy wykończenia pomieszczeń przedstawia zrzut [rys. 4].
Spięcie zestawienia kluczy z zestawieniem pomieszczeń następuje poprzez dodanie do zestawienia głównego, parametru indeksowego, którego nazwę wprowadziliśmy w polu Nazwa indeksu zestawienia kluczy. Od tego momentu wystarczy zmienić wartość parametru indeksowego, a dane z zestawienia kluczy zostaną wprowadzone do zestawienia pomieszczeń. Wartości wprowadzone w zestawieniu pomieszczeń za pomocą zestawienia kluczy widoczne są również we Właściwościach samych pomieszczeń.
Zestawienie kluczy może być również wykorzystywane w inny ciekawy sposób, a mianowicie jako tabela tekstowa zawierająca np. legendę skrótów stosowanych w dokumentacji. Daje to kilka bardzo istotnych korzyści: automatyczne, alfabetyczne sortowanie, grupowanie, a także możliwość podziału tabeli na arkuszu wydruku.
Zestawienia zagnieżdżone
Wspomniana kategoria pomieszczenia jest jedną z kilku, dla których można utworzyć tzw. Zestawienie zagnieżdżone (Embedded Schedule), czyli zestawienie w zestawieniu. Przykładem wykorzystania może być zestawienie mebli dla poszczególnych pomieszczeń, jak np. na zrzucie [rys. 5].
Brzmi i wygląda naprawdę zachęcająco, jest jednak „małe” ograniczenie, otóż lista kategorii obiektów, dla których można tworzyć zestawienia zagnieżdżone, jest dosyć krótka i obejmuje: pomieszczenia, strefy, systemy kanałów, systemy rurowe oraz obwody elektryczne. Dla tych kategorii w oknie Właściwości zestawienia na samym końcu pojawia się dodatkowa zakładka, która pozwala na dodanie zestawienia zagnieżdżonego. Po zaznaczeniu pola wyboru Zestawienie zagnieżdżone, należy wybrać kategorię obiektów i dalej postępować jak podczas tworzenia standardowego zestawienia.
To tylko fragment możliwości zestawień w Revicie®. Każdy, kto chce efektywnie pracować z tym programem, po prostu musi je znać.
W następnym odcinku omówiony zostanie kolejny ważny temat – Wariantowanie, czyli pomoc w podejmowaniu świadomych decyzji.
Skutecznego revitowania! 
> napisz do autora: krzadach@cadach.pl
|
TECHNIKA W ARCHITEKTURZE
_#55
